Wolność sumienia i wyznania

Wolność sumienia i wyznania od lat chroniona jest – przynajmniej de iure – przez liczne regulacje, w tym art. 53 i art. 48 Konstytucji RP, a także spójne z Konstytucją RP art. 9 konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie 4 listopada 1950 r. (DzU z 1993 r., nr 61, poz. 284 z późn. zm.), art. 10 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (DzUrz. UE seria C, nr 202, z 2016 r., s. 391 i nast.) czy art. 18 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych otwartego do podpisu w Nowym Jorku 19 grudnia 1966 r. (DzU z 1977 r., nr 38, poz. 167).

W praktyce, zwłaszcza gdy dochodzi do ideologicznej kolizji, niestety nie zawsze się o nich pamięta.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wolność religii jest ujmowana w normie konstytucyjnej bardzo szeroko, obejmując wszelkie religie i przynależność do wszelkich związków wyznaniowych, a zatem nie jest ograniczona do uczestnictwa we wspólnotach religijnych zarejestrowanych przez władzę publiczną. Szerokie rozumienie wolności religii i swobody sumienia jest także przyjmowane w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na tle art. 9 konwencji. O naruszeniu wolności konstytucyjnie chronionej (tu: wolności religii) można sensownie mówić, gdy usunięcie normatywnej przeszkody blokującej urzeczywistnienie tej wolności powinno nastąpić właśnie ze względu na cechy i wartości z tą wolnością związane (wyrok TK z 16 lutego 1999 r., sygn. akt SK 11/98, orzecznictwo TK dostępne na https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/Szukaj?cid=1). Przewidziana w art. 53 ust. 1 i 2 Konstytucji RP gwarancja wolności religii obejmuje dokonywanie wszelkich czynności (praktyk, obrzędów, rytuałów), które mają charakter religijny. Konstytucyjna ochrona obejmuje też czynności religijne dalekie od zachowań konwencjonalnych w danym państwie, w tym czynności niepopularne w społecznej większości (z powołaniem się na T.J. Zielińskiego, komentarz do art. 9 w: A. Czohara, T.J. Zieliński, Ustawa o stosunku państwa do gmin...